اسدالله غلامپور/ مدیرعامل پتروشیمی مروارید
چالشهای پیشروی صنعت انرژیهای تجدیدپذیر بسیار زیاد است. فشارهای سیاسی، سیاستهای دولتها، نفوذ شرکتها، زیرساختهای قدیمی، فقدان سیستم ذخیرهسازی، باتری مناسب و سناریوی بازار کنونی مانع از پذیرش گستردهتر صنعت انرژیهای تجدیدپذیر در سراسر جهان شدهاند.
بهرغم این عوامل، انرژیهای تجدیدپذیر به عنوان وسیلهای برای کاهش تغییرات اقلیمی مورد پذیرش جهانی قرار گرفتهاند. این گونه انرژیها عاری از آلودگی مستقیم و انتشار کربن بوده و علمیترین جایگزین برای سوختهای فسیلی است. با گذشت زمان این امر به بخشی اجتنابناپذیر از ترکیب تولید انرژی تبدیل میشود.
هزینه اولیه بالای نصب
انتشار کربن عامل اصلی گرم شدن کره زمین است. تلاشهای زیادی برای افزایش پذیرش انرژیهای تجدیدپذیر، صورت گرفته است. با این حال، هزینه عامل مهمی است که بر پذیرش انرژیهای تجدیدپذیر، تاثیر میگذارد. یکی از موانع در راه توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، هزینه بالای اولیه نصب است. از بین تمام منابع انرژی، انرژیهای خورشیدی و باد ارزانترین آنها هستند. با این حال، تفاوت زیادی در هزینه نصب اولیه یک سیستم برق خورشیدی و یک نیروگاه گازسوز وجود دارد. هزینه نصب سیستمهای انرژی خورشیدی در مقیاس بزرگ حدود ۲۰۰۰ دلار در هر کیلووات است. به همین ترتیب هزینه نصب برای یک سیستم مسکونی در مقیاس کوچک، حدود ۳۷۰۰ دلار و برای یک نیروگاه جدید گازسوز، تنها ۱۰۰۰ دلار در هر کیلو وات است. مطمئنا حاشیه گسترده در هزینههای نصب مهم است. این هزینه بالای نصب و راهاندازی اولیه باعث میشود سرمایهگذاران و وامدهندگان انرژیهای تجدیدپذیر را با ریسک بالا تصور کنند در حالی که کارخانههای سوخت فسیلی را به دلیل هزینههای نصب پایین آنها قابل قبولتر میدانند.
نبود زیرساخت
با در نظر گرفتن هزینههای طول عمر، انرژی باد و خورشید میتوانند سرمایهگذاریهای بهتری باشند. فقدان زیرساختها مانع توسعه انرژیهای تجدیدپذیر است. زیرساخت فعلی عمدتا برای نیروگاههای سوخت فسیلی و نیروگاههای هستهای ایجاد شدهاند. زیرساخت انرژی موجود، نیاز به اصلاحات فوری دارد، زیرا قادر به مدیریت مقادیر زیادی از انرژیهای تجدیدپذیر نیست. مهمتر از همه، برخی از بهترین منابع آن بدون زیرساخت باقی مانده است. مشکل اصلی شبکه برق، قدیمی بودن آن است. اکثر خطوط انتقال و توزیع برق در دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ ساخته شدهاند و طول عمر ۵۰ ساله خود را پشت سر گذاشتهاند. بنابراین، آنها را برای پاسخگویی به تقاضای زمان و تغییرات شدید اقلیمی ناتوان میکند. تصمیمگیری در مورد اندازه سیستم انرژی خورشیدی بسیار چالشبرانگیز است. اگر سیستم خیلی کوچک باشد، در نتیجه تولید انرژی سخت خواهد بود. اگر سیستم انرژی خورشیدی خیلی بزرگ باشد، به یک سیستم ذخیره انرژی بزرگ نیاز دارد. بدون سیستم ذخیرهسازی با ظرفیت بالا، انرژی تولید شده به هدر میرود.
ذخیرهسازی برق
مهمتر از همه، کمبود ذخیره انرژی با هزینه مقرون به صرفه یکی دیگر از اشکالات است. منابع انرژی تجدیدپذیر بیشتر انرژی خود را در ساعات خاصی از روز تولید میکنند. تولید برق آن با ساعات پیک تقاضا مطابقت ندارد. متناوب بودن تابش آفتاب و باد نمیتواند منبع برق موردنیاز را در ۲۴ ساعت هفته تامین کند. انرژی خورشیدی و باد غیرقابل پیشبینی هستند. نوسان در تولید و نوسان در بارها وجود دارد. تولید انرژی با سوزاندن سوختهای فسیلی سازگارتر است. از سوی دیگر، تولید برق متناوب توسط منابع انرژی تجدیدپذیر نیاز به یک سیستم ذخیره باتری کارآمد را ایجاد میکند. یک سیستم ذخیره باتری به ذخیره انرژی اضافی برای استفاده بعدی کمک میکند. این میتواند به ناپایداری شبکه کمک کند، در نتیجه از خاموشی جلوگیری میکند. پیشرفت تکنولوژی باعث بهبود طول عمر و ظرفیت باتری سیستم ذخیرهسازی شده است، اما هزینه بالای آن مانع از نصب گسترده آن میشود. قیمت باتریها باید کاهش یابد تا ذخیره انرژی خورشیدی مقرون بهصرفهتر شود.
انحصار انرژیهای تجدیدناپذیر
سهم بازار انرژی فعلی تحت منابع انرژی تجدیدناپذیر است. مطمئنا این به عنوان یک مانع دیگر عمل میکند. انرژی خورشیدی، باد و دیگر منابع تجدیدپذیر انرژی باید با صنعت سوخت فسیلی که به خوبی تثبیت شده است، رقابت کنند. حتی با وجود اینکه دولت برای انرژی خورشیدی تخفیف و سایر حمایتها را ارائه کند، لیکن باز هم صنعت سوختهای فسیلی از حمایت گسترده دولت برخوردار است. صنعت سوخت فسیلی با تضعیف تغییرات آب و هوایی مانع پذیرش انرژی پاک میشود. منابع انرژی تجدیدپذیر بهترین راه برای مقابله با تغییرات آب و هوایی هستند. سوختهای فسیلی از دیرباز بخشی از زندگی بشر بوده است. متعاقبا ریشه در اقتصاد کشور دارد.
عدمآگاهی از فناوری انرژیهای تجدیدپذیر باعث میشود افراد تمایلی به استفاده از آن نداشته باشند. کارخانههای سوخت فسیلی معمولا در مناطق پرجمعیت هستند. این منبع اشتغال برای مردم محلی است، زیرا برای اداره آن، به افراد زیادی نیاز دارد. مالیات هنگفت اموال از نیروگاههای سوخت فسیلی به حمایت از جامعه محلی میرسد. استرالیا که بزرگترین صادرکننده زغالسنگ در جهان است، مانع از اقدامات جهانی آب و هوا میشود. بسیاری از کشورها از زمان توافق پاریس در سال 2015 از سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر حمایت کردهاند. بنابراین، سرمایهگذاریهای تجدیدپذیر در حال حاضر در صدر سرمایهگذاری در سوختهای فسیلی در آن کشورها قرار دارد.
نبود سیاست یارانهای
فقدان سیاستها، یارانهها، مشوقها و مقرراتی که به نفع فناوریهای انرژیهای تجدیدپذیر باشد، مانع از پذیرش گسترده آن میشود. برای جذب سرمایهگذاران، بازار انرژیهای تجدیدپذیر نیازمند سیاستها و رویههای قانونی شفاف است؛ به عبارت دیگر، دولت باید سیاستهای حمایتی را برای تقویت بازار انرژیهای تجدیدپذیر معرفی و اجرا کند. لابی شرکتی، فشار سیاسی و وابستگی ذاتی به سوختهای فسیلی بهعنوان چالشهایی در تغییر صنعت انرژیهای تجدیدپذیر از صنعت قدیمی سوختهای فسیلی باقی مانده است. خطرات تغییرات آب و هوایی تا حد زیادی زندگی انسانها را تحتتاثیر قرار داده است. مهمتر از همه، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر تنها راه نجات است. با مشوقها و یارانههای مختلف دولتی، هزینه انرژیهای تجدیدپذیر به طور چشمگیری کاهش مییابد؛ بهطوری که تفاوت چندانی بین آنها و قیمت سوختهای فسیلی در هر کیلووات ساعت وجود ندارد. مطمئنا این مشوقها میتوانند به صنعت انرژیهای تجدیدپذیر کمک کرده تا جایگاهی در بازار انرژی به دست آورند. افزایش قیمت برق، کاهش قیمت انرژی خورشیدی و افزایش تعرفه خوراک باعث شده است که بسیاری از استرالیاییها به انرژی خورشیدی روی بیاورند. استرالیا بیش از 3/ 2میلیون تاسیسات خورشیدی پشت بام دارد. بنابراین، اکثر استرالیاییها از مزایای انرژی خورشیدی بهرهمند میشوند.