محدودیت‌های انرژی به ویژه برق در سال‌های اخیر خسارت‌های جبران‌ناپذیری را به صنعت فولاد کشور تحمیل کرد و تا به امروز میلیارد‌ها دلار از درآمد و سودآوری این صنعت کاسته است. درآمد و سودآوری که مستقیما بر معیشت دهه هزار تَن تاثیرگذار است و به طور غیر مستقیم بر بازارهای ثانويه( صنایع پایین‌دستی) ا۲ر سو می‌گذارد. از طرفی باعث شده علاوه بر اینکه ميزان صادرات این محصول راهبردی به شکل معناداری کاهش پیدا کند، جایگاه دهمی ایران در میان تولیدکنندگان فولاد جهان را به خطر بیندازد. ادامه‌ی این شرایط ممکن است ایران را میان بازیگران اصلی فولاد جهان کنار بزند و دستیابی دوباره را با سختی مواجه کند. براساس آمارهای رسمی فقط در شش ماهه‌ی نخست امسال صادرات زنجیره فولاد با کاهش ۶۰۰ میلیون دلاری مواجه شده است.
صنعت فولاد تاثیر مستقیم بر صنایع خانگی، ساختمانی و خودروسازی کشور دارد. از طرفی در سال‌های اخیر جایگزین مناسبی برای درآمدهای نفتی بوده است. بنا بر برنامه‌ریزی فولاد کشور در افق ۱۴۰۴ ( کمتر از یکسال ) به تولید ۵۵ میلیون تُن می‌رسد. تولیدی که زیرساخت آن در بخش صنعت فولاد آماده شده و امکان تولید از سوی فولادسازان مهیا شده است. اما یکی از زیرساخت‌های اصلی یعنی انرژی به شکل ناترازی خود را نشان داده و باعث شده، نه تنها دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تُن محقق شود، بلکه بخشی از ظرفیت تولید فعلی هم متاثر شود و فولادی‌ها از تولید برنامه‌ریزی سالانه هم عقب بیفتند.
در تابستان امسال فولاد خوزستان ۷۰۰ هزار تُن معادل ۱۶ هزار میلیارد تومان از تولید برنامه‌ریزی شده را به واسطه‌ی محدودیت‌های برقی از دست داد. این حجم از تولید و درآمد نه تنها حاشیه سود این مجموعه عظیم فولادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه در آینده نزدیک در زنجیره ارزش خود را به شکل کمبود مواد اولیه نوردی‌ها، صنعت ساختمان و خودروسازی با افزایش قیمت نشان می‌دهد. و حتی فراتر از آن ممکن است به شکل نارضایتی کارگری و تاثیر منفی بر اقتصاد منطقه، خود را نشان دهد.
دومین تولیدکننده فولاد کشور تولید سالانه ۱۴۰۳ را بر تولید چهار میلیون تُن برنامه‌ریزی کرد. شرایط از قبل پیش‌بینی شده بود و با تکیه بر ظرفیت کارخانجات گندله‌سازی، احیا، کوره‌ها و در نهایت ریخته‌گری همه‌چیز مهیا دستیابی به تولید چهار میلیون تُن بود. اما شروع زودتر از موعد و با وسعت بیشتر محدودیت‌های برقی از اواسط اردیبهشت ماه تا پایان شهریور امسال باعث شد، ۷۰۰ هزار تُن تولید برنامه‌ریزی شده از دست برود.
حالا که پاییز از راه رسید و کابوس محدودیت‌های برق پایان یافت، نگرانی فولادی‌ها برای چند صباحی فروکش می‌کند. چرا که زمستان و محدودیت‌های انرژی به شکل گاز چشم‌انتظار است و بازهم کاهش تولید و به تبع آن کاهش درآمد و سود انتظار فولادسازان را می‌کشد.
راه برون‌رفت از چنین شرایطی فقط به فولادی‌ها برنمی‌گردد و انتظار می‌رود وزارت‌خانه‌های صمت، نیرو و نفت یکبار برای همیشه برای پایان دادن به محدودیت‌های انرژی صنعت، تصمیم اساسی و اجرایی بگيرند. احداث نیروگاه، اصلاح الگوی مصرف، بهینه‌سازی مصرف و حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر مواردی هستند که در سال‌های اخیر از سوی کارشناسان بر سر زبان‌ها افتاده است. اجرایی شدن هر کدام نیاز به سرمایه‌گذاری و حمایت دولت دارد.
فولاد خوزستان بزرگترین عرضه‌کننده شمش صادراتی فولادی کشور در سال‌های اخیر همواره یکی از بازیگران اصلی صنعت فولاد در عرصه‌ی بین‌الملل و تامین نیاز داخل بوده است. با در نظر گرفتن این اصل که تولید و مصرف فولاد، یکی از شاخص‌های کشورهای توسعه‌یافته است، تضعیف این صنعت که علاوه بر تامین نیاز داخل، تا به امروز در تولید ناخالص ملی نقش محوری را بر عهده داشته است، در کوتاه‌مدت و درازمدت اثرات منفی جبران‌ناپذیری را بر درآمد ارزی و تبدیل شدن ایران را علی‌رغم دارا بودن منابع انرژی و مواد اولیه، به واردکننده‌ی فولاد منجر می‌شود.
ابراهیم متین سیرت
