گردشگری، یکی از مهمترین و بزرگترین فرصت و ظرفیتی است که در شهرستان عسلویه وجود دارد؛ ظرفیتی که در سایه کنشها و فعالیتهای صنعتی کمتر بخت خودنمایی را یافته و محصور در بیبرنامگیها و انفعال مدیران گردشگری و صنعتی استان مانده است. طبیعتاً برای جان دادن صنعت گردشگری در عسلویه، در گام اول، بایستی تمام نقاط مستعد آن اعم از جاذبههای طبیعی، تاریخی و صنعتی شناسایی و هدفگذاری شود.
سپس با تدوین ساز و کاری مشخص، نقشهراهی برای گردشگری این منطقه استراتژیک و فوقحساس تعریف کرد.
از میان انواع گردشگری، گردشگری صنعتی و اکوتوریسم، غالبترین نوع گردشگری هستند که فعال کردن آنها در عسلویه میتواند به تحرک جامعه محلی و روستایی و درآمدزایی و اشتغالزایی آن کمک شایانی کند. طبق آمارها، حدود 23 پتروشیمی، 12 پالایشگاه و چندین شرکت گازی در محدوده پارس جنوبی فعال هستند که شمار قابلتوجهی از آنها در شهرستان عسلویه و حوالی آن استقرار دارند. طبیعتاً با نوآوری و مدیریت راهبردی و دستیابی به مکانیسمهای بازاریابی و چگونگی رسیدن به توسعۀ پایدار با تأسی از صنعت، میتوان استفادۀ بهینهتری از حضور گردشگران در این منطقه کرد؛ گردشگرانی که عموماً در نیمۀ دوم سال ترددشان به عسلویه اوج میگیرد ولی بهدلیل ضعف ساختار گردشگری آن، چندان بازدهی مالی خوبی برای بخش گردشگری این منطقه ندارد!
با این مقدمه، فعال کردن گردشگری صنعتی در عسلویه با توجه به غنایی که در حوزۀ صنعت نفت و گاز دارد، یکی از راههای مؤثر و مفید برای توسعه و جانبخشی به این منطقه دانسته میشود؛ چراکه این شاخه از گردشگری امروزه به یکی از پردرآمدترین انواع گردشگری در جهان شناخته میشود.
البته این نوع گردشگری بر هر صنعتی اطلاق میشود و تعریف آن صرفاً محدود به صنایع وابسته به نفت و گاز نمیشود. برای روشن مفهوم این نوع گردشگری، به تعریف رایج آن اشاره میشود: گردشگری صنعتی مفهوم نو و جدیدی نیست و از صدها سال پیش در کشورهای غربی اجرا میشده است، اما شاخهای نوپا در زمینه توریسم محسوب میشود که در آن رویدادها، فرایندها و مکانهای صنعتی را برای علاقهمندان به نمایش میگذارند. از جذابیتهای گردشگری صنعتی میتوان به این مورد اشاره کرد که گردشگران با حضور در تورها یا مکانهای صنعتی از نزدیک با سبک زندگی گذشتگان، شیوه توسعه شهرها و فرایند تولید محصولات مختلف آشنا میشوند.
این شاخه از گردشگری انواع مختلفی دارد که شامل بازدید از کارخانههای قدیمی و تجهیزات آنها، بازدید از معادن و صنایع، بازدید از مزارع کشاورزی، بازدید از مجلس، پارلمان، ساختمان ریاستجمهوری و سایر ادارات دولتی، بازدید از فرآیند تولید محصولات، تور شرکتهای خاص مانند بازدید از دیجیکالا یا فورد، بازدید از شهرهای زیرزمینی یا قدیمی، بازدید از سدها و سیستم تقسیم آب در گذشته و… میشوند.
همانطور که اشاره شد، بازدید از صنایع یکی از شاخههای گردشگری صنعتی است که با خلاقیت و همکاری صنایع گازی مستقر در عسلویه و اهتمام ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر و تعریف تورهای اصولی و تخصصی با لیدرهای کارآزموده و فرهیخته میتواند در عسلویه به ظرفیتی برای نمایش عظمت صنعت ایران و درآمدزایی آن مبدل شود. البته این به آن معنا نیست که تحت عنوان گردشگری صنعتی بازدید از هر مکان یا فرآیند صنعتی جنبۀ عمومی پیدا کند؛ چون برخی از بخشهای پتروشیمیها و شرکتهای نفتی و گازی بسیار شرایط حساس و پیچیدهای دارند که امکان بازدید و گنجاندهشدن آنها در بازدید تورها وجود ندارد.
بنابراین فعال کردن گردشگری صنعتی در عسلویه محدودیتهای خاص خود را خواهد داشت اما مزایایی دارد که نه تنها استان بوشهر، بلکه کشور چشمشان را بر آن بستهاند! به عقیدۀ کارشناسان حوزه گردشگری، «کشورهایی مانند ژاپن، کرهجنوبی، آلمان، هلند و انگلستان از جمله کشورهایی هستند که در عرصه گردشگری صنعتی، پیشگام و پیشرو بوده و با آگاهی از اهمیت این شاخه از گردشگری سرمایهگذاریهای کلانی در این حوزه کردهاند اما متأسفانه در ایران، گردشگری صنعتی و مزایای اقتصادی این شاخه از گردشگری موردتوجه قرار نگرفته و تلاشی نیز برای توجه به آن نشده است.»
از دید اینها، بازدید از بنادر تجاری و صنعتی، پالایشگاههای عظیم و میادین نفتی و هزاران جاذبه گردشگری دیگر کشور میتواند سالانه علاوهبر گردشگران داخلی، گردشگران خارجی ار جذب کرده و ارزآوری چشمگیری برای کشور به همراه داشته باشد.
حال با وجود اینکه بخش قابلتوجهی از جاذبههای صنعتی در عسلویه و پیرامون آن قرار گرفته، اما تاکنون شاهد عزمی یا برنامهای برای استفاده از این فرصت برای درآمدزایی بیشتر استان و منطقه نبودهایم. این در حالی است که گردشگری صنعتی راه میانبری برای توسعۀ اقتصادی بیش از پیش پایتخت انرژی کشور محسوب میشود؛ چراکه منابع عظیم و غنی نفتی، گازی، معدنی، پتروشیمی و بسیاری از ظرفیتهای دیگر در آن قرار گرفته است که تماشا و دیدن آنها برای هر گردشگری میتواند جذابیت بالایی داشته باشد.
بدونتردید با راهاندازی و توسعۀ تورهای بزرگ صنعتی و حتی فراملی در عسلویه، نه تنها اقتصاد و درآمد این منطقه و جوامع محلی آن رونق مییابد، بلکه موجب تمایل گردشگران کشورهای همسایه به آمدن به عسلویه و بازدید از تمدنی صنعتی که از اوایل انقلاب در عسلویه پدید آمده، میشود و چه بسا که بهواسطۀ گردشگری صنعتی و مشاهدۀ عظمت صنعت گازی این منطقه، تقاضای سرمایهگذاران خارجی برای سرمایهگذاری در شرکتهای صنعتی ایرانی بیشتر شده و به رونق بیشتر روابط اقتصادی ایران با دیگر کشور منجر شود.
البته اینها تنها گوشهها و احتمالهایی از توسعۀ گردشگری صنعتی در عسلویه است؛ چراکه با توسعۀ این نوع گردشگری، مراکز اقامتی و پذیرایی اعم از هتلها و بومگردی و سفرهخانهها و رستورانها و… بسیار رونق میگیرند و بدینطریق جوامع محلی و فعالان و سرمایهگذاران گردشگری در این خطه به درآمد بیشتری دست مییابند و با اشتغالآفرینی، از بیکاری جوانان این منطقه کاسته میشود. در کنار اینها، در صورت ورود شمار بیشتری از گردشگران خارجی که در حال حاضر، بیشترین استقبال را برای بازدید از بندر باستانی سیراف در جنوب کشور دارند، ارز بیشتری به کشور و استان بوشهر وارد میشود.
در پایان این گفتار باید اشاره کرد که البته عسلویه بهدلیل برخورداری از سواحل بکر ماسهای و صخرهای، جنگلهای انبوه حرا، زیستگاههای پرندگان آبزی و کنارآبزی، جاذبههای تاریخی و فرهنگی استوار و دیرینه، ظرفیت بسیار بالایی در حوزۀ گردشگری دارد، از اینرو، تنها مستعد فعال شدن گردشگری صنعتی نیست و استعدادهای بالقوه دیگری در این صنعت نیز دارد که با شناسایی و تنظیم نقشهراهی مستقل برای گردشگری آن، میتوان انقلابی را در صنعت گردشگری این شهرستان صنعتی به راه انداخت.